19.05.2023
Cholesterol – co to jest i jak dbać o prawidłowy poziom?
Czym jest cholesterol i jaką rolę pełni w organizmie człowieka? Jakie jest prawidłowe stężenie cholesterolu we krwi? Co to jest dobry i zły cholesterol? Czym różnią się od siebie te dwie frakcje i jaki jest ich prawidłowy poziom? Dlaczego tak ważne jest, aby utrzymywać stężenie trójglicerydów na odpowiednim poziomie? Odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania dotyczące tego tematu i wskazujemy sposoby na obniżenie poziomu cholesterolu!
Spis treści
Cholesterol całkowity – co to jest?
Cholesterol jest tłuszczem, czyli organicznym związkiem chemicznym i nie rozpuszcza się w naszej krwi. Cholesterol może być syntetyzowany w wątrobie i jelitach, lecz największa jego część dostana jest wraz z pożywieniem. Ulega wchłanianiu w jelicie cienkim. Cholesterol całkowity wyznacza ogólny poziom cholesterolu w organizmie człowieka. Badanie poziomu cholesterolu we krwi przeprowadza się z krwi żylnej, którą należy pobrać na czczo.
Cholesterol LDL i cholesterol HDL – czym się różnią?
Cholesterol dzieli się na dwie frakcje, różniące się między sobą budową i właściwościami.
Rola cholesterolu w organizmie człowieka
Cholesterol, choć często demonizowany, jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu:
Jaki jest prawidłowy poziom cholesterolu?
Poziom cholesterolu uzależniony jest od przebiegu procesu jego syntezy oraz ilości dostarczanej ze źródeł zewnętrznych (pokarmowych). Choć ustalono ogólne normy cholesterolu we krwi, warto zaznaczyć, że jego prawidłowy poziom ustalany jest indywidualnie, po uwzględnieniu parametrów, tj. płeć, wiek, czynniki środowiskowe, uwarunkowania genetyczne, aktywność fizyczna, choroby współistniejące.
Normy cholesterolu
U kobiet prawidłowy poziom cholesterolu powinien mieścić się w normach:
W grupie mężczyzn poziom cholesterolu wynosi:
Oceniając poziom cholesterolu we krwi pacjenta, należy uwzględnić także dodatkowe czynniki. Jeśli w konkretnym przypadku występuje obciążenie w wywiadzie rodzinnym, norma ustalana jest na niższym poziomie.
Normy cholesterolu – jaki poziom cholesterolu może niepokoić?
Poziom cholesterolu całkowitego u osób dorosłych nie powinien przekroczyć wartości 200 mg/dl. Natomiast jako górną granicę u osób zdrowych wskazuje się 240 mg/dl. Poziom cholesterolu LDL nie powinien wynosić więcej niż 190 mg/dl. Natomiast cholesterol HDL, w odróżnieniu od poprzednich nie może być zbyt niski, tj. mniej niż 40 mg/dl może prowadzić do rozwoju chorób serca i zaburzeń układu nerwowego.
Czym skutkuje podwyższony poziom cholesterolu?
Zaburzenia gospodarki lipidowej mogą przyczyniać się do rozwoju chorób:
Podwyższony cholesterol może przyczyniać się także do powstawania blaszek miażdżycowych. Podwyższony poziom cholesterolu sprzyja rozwojowi choroby wieńcowej i zwiększa ryzyko udaru mózgu i zawału mięśnia sercowego. Wraz z podwyższonym poziomem cholesterolu wzrasta ryzyko chorób serca, oraz schorzeń układu nerwowego: choroby Alzheimera i demencji. Wysoki cholesterol może powodować niewydolność nerek, nadciśnienie tętnicze i niedokrwienie kończyn dolnych.
Co zrobić, aby obniżyć cholesterol?
Biorąc pod uwagę, że wysoki cholesterol nie daje w zasadzie żadnych niepokojących objawów, należy pamiętać o regularnym wykonywaniu badań diagnostycznych – minimum raz w roku, a w przypadku osób o podwyższonym ryzyku chorób układu sercowo naczyniowego częściej. Jeżeli normy cholesterolu zostaną przekroczone, a nie wykonamy badań, objawy mogą pojawić się dopiero w momencie wystąpienia zmian miażdżycowych, tj. osłabienie wzroku, obrzęk nóg, ból w klatce piersiowej.
Jeżeli badanie cholesterolu całkowitego ujawni podwyższony jego poziom, należy jak najszybciej wprowadzić zmiany w swoich nawykach – głównie żywieniowych. Warto wykluczyć lub zredukować w diecie przede wszystkim tłuszcze zwierzęce, produkty pszenne, żywność wysokoprzetworzoną.
Co robić, aby przywrócić właściwy poziom cholesterolu?
Warto natomiast wzbogacić posiłki o rośliny strączkowe, orzechy zawierające nienasycone kwasy tłuszczowe, świeże warzywa i owoce, a także zadbać o zwiększenie ilości błonnika. Jeżeli chcemy obniżyć cholesterol warto zwrócić uwagę na podaż witamin, szczególnie C i E. Niech codzienna dieta obfituje w antyoksydanty. Wiedząc, co obniża poziom cholesterolu całkowitego, łatwiej będzie zmienić nawyki żywieniowe w trosce o własne zdrowie. Jeśli z różnych przyczyn nie mamy możliwości wzbogacenia posiłków o wymienione substancje, możemy rozważyć stosowanie suplementów diety, zawierających cenne składniki, wspierające organizm w wiązaniu nadmiaru cholesterolu. Istotna w walce z nadmiernym poziomem cholesterolu jest także aktywność fizyczna – regularna o umiarkowanej intensywności. Równie ważne jest unikanie stresu, dbanie o higienę snu i wypoczynek. Należy również ograniczyć spożywanie alkoholu i palenie papierosów. W niektórych przypadkach konieczne jest wdrożenie leczenia farmakologicznego – u pacjentów z bardzo wysokim poziomem cholesterolu we krwi oraz u tych osób, u których zmiana nawyków nie przyniosła żadnych korzyści.
Żródła:
- Użarowska M., Surman M., Janik M., Dwie twarze cholesterolu: znaczenie fizjologiczne i udział w patogenezie wybranych schorzeń, Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, 2/2018. Dostęp: https://doi.org/10.36921/kos.2018_2396
- Parol D., Mamcarz A. Diety roślinne w kontekście chorób układu sercowo-naczyniowego. Folia Cardiologica 2015 tom 10, nr 2, strony 92–99 DOI: 10.5603/FC.2015.001
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie stanowi porady lekarskiej.
Opis stanowi informację o substancjach i ich możliwościach zastosowania na podstawie dostępnych informacji w artykułach naukowych (PubMed, Scorpus, Elsevier), Internecie, prasie, książkach naukowych. Materiał nie stanowi opisu suplementu diety, ani innego produktu zawierającego opisane składniki.
W przypadku stosowania suplementów diety pamiętaj, że bardzo ważna jest zrównoważona i zbilansowana dieta. Nie przekraczaj zalecanej porcji dziennej, przechowuj suplement w miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Zawsze czytaj etykiety, a na nich zalecenia i ostrzeżenia, a w razie wątpliwości zawsze konsultuj stosowanie z lekarzem.