21.10.2022
Amid kwasu nikotynowego
Czy amid kwasu nikotynowego jest niezbędnym składnikiem do utrzymania prawidłowych funkcji organizmu? Jaką rolę odgrywa w zachowaniu zdrowia skóry, układu krążenia i układu nerwowego? Wskazujemy, jak działa ten związek i co o jego skuteczności mówią wyniki przeprowadzonych dotychczas badań.
Spis treści
Amid kwasu nikotynowego – co to jest?
Nikotynamid jest amidem kwasu nikotynowego, czyli niacyny. Inna, zdecydowanie popularniejsza nazwa obu tych związków to witamina PP lub witamina B3. Choć witamina PP została wyizolowana już w 1867, to wtedy nie doceniono należycie jej roli, jaką pełni w ludzkim organizmie. Dopiero w latach 30. XX wieku uzyskano z niej związek, jakim jest obecnie znany amid kwasu nikotynowego. Witamina B3 odpowiada za utrzymanie prawidłowego metabolizmu energetycznego, uczestniczy w przemianie białek, tłuszczów i węglowodanów, pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego oraz bierze udział w syntezie hormonów płciowych.
Brak odpowiedniej ilości witaminy B3 w organizmie może objawiać się w różny sposób. Najczęściej obserwuje się:
Nikotynamid jest amidem kwasu nikotynowego, czyli niacyny. Inna, zdecydowanie popularniejsza nazwa obu tych związków to witamina PP lub witamina B3. Choć witamina PP została wyizolowana już w 1867, to wtedy nie doceniono należycie jej roli, jaką pełni w ludzkim organizmie. Dopiero w latach 30. XX wieku uzyskano z niej związek, jakim jest obecnie znany amid kwasu nikotynowego. Witamina B3 odpowiada za utrzymanie prawidłowego metabolizmu energetycznego, uczestniczy w przemianie białek, tłuszczów i węglowodanów, pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego oraz bierze udział w syntezie hormonów płciowych.
Brak odpowiedniej ilości witaminy B3 w organizmie może objawiać się w różny sposób. Najczęściej obserwuje się:
Jej niedobór może prowadzić do rozwoju pelagry. Objawem tej dolegliwości jest zaczerwienienie i szorstkość skóry w miejscach narażonych na ucisk, otarcia i promieniowanie słoneczne. Następnie pojawiają się pęcherze, a po ich pęknięciu mogą powstawać wrzody oraz przebarwienia przybierające postać brązowych plam. W kolejnych stadiach może prowadzić do występowania biegunek, zapalenia nerwów, zaburzeń ze strony układu nerwowego i zaburzeń psychicznych.
Popularne kategorie suplementów
Działanie amidu kwasu nikotynowego
Witamina B3 przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia, pomaga zachować zdrową skórę i wspiera utrzymanie prawidłowych funkcji psychologicznych. Amid kwasu nikotynowego może być podawany w formie doustnej (np. jako suplement diety) lub miejscowo na skórę, kiedy wchodzi w skład maści i kremów. Stosowany na skórę radzi sobie nawet z bolesnymi pęknięciami, które najczęściej występują na dłoniach i stopach.
Co badania mówią o skuteczności działania amidu kwasu nikotynowego?
Badania przeprowadzone w ostatnich latach wyraźnie wskazują, że nikotynamid stosowany w wyższych stężeniach działa korzystnie w niektórych chorobach skóry, najczęściej w przypadku łuszczycy i trądziku. Naukowcy starali się także udowodnić pozytywny wpływ amidu kwasu nikotynowego w leczeniu cukrzycy, jednak do tej pory nie udało się potwierdzić tych wyników. Trwają także analizy mające na celu ustalić konkretną rolę tego związku w regulacji prawidłowego funkcjonowania układu krążenia. Niektóre doniesienia mówią, że nikotynamid może przyczyniać się do rozszerzania naczyń krwionośnych.
Inne badania wskazują, że amid kwasu nikotynowego wykazuje działanie przeciwzapalne, które mogą wygaszać stany zapalne w ścianach naczyń objętych zmianami miażdżycowymi. Główną wątpliwością w uzyskanych wynikach jest konieczność stosowania znacznych dawek tego związku do uzyskania korzystnego działania amidu kwasu nikotynowego.
Amid kwasu nikotynowego – czy jest szkodliwy?
O szkodliwości amidu kwasu nikotynowego decyduje przede wszystkim dawka tej substancji. W niektórych przypadkach może dojść do mrowienia lub swędzenia skóry, a niektórzy pacjenci mogą odczuwać szum w uszach lub skarżyć się na niestrawność. Dlatego należy starannie dobrać ilość, a w razie wątpliwości zasięgnąć profesjonalnej porady. Lekarz poleci lek lub suplement diety z dawką dostosowaną do potrzeb organizmu.
Przeciwwskazania do przyjmowania nikotynamidu
Z uwagi na fakt, że nie prowadzi się badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania nikotynamidu przez kobiety w ciąży, należy sięgnąć po niego dopiero po wyraźnym wskazaniu lekarza prowadzącego. Ostrożność trzeba zachować także w przypadku kobiet karmiących, ponieważ substancja przenika do mleka kobiecego. Przyjmując amid kwasu nikotynowego nie zaleca się spożywania alkoholu, ponieważ takie połączenie może doprowadzić to do zaostrzenia objawów skórnych – może pojawić się pieczenie lub zaczerwienienie skóry.
Przeciwwskazaniem do stosowania preparatów z amidem kwasu nikotynowego jest nadwrażliwość na tę substancję. Ograniczeniem doustnego używania preparatów z jego zawartością są choroby wątroby oraz czynna choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby, które w przeszłości zmagały się z chorobami dróg żółciowych, dną moczanową oraz cierpiący na cukrzycę. Jeżeli u pacjenta występuje konieczność długotrwałego stosowania preparatów zawierających amid kwasu nikotynowego, zalecane jest wykonywanie badań kontrolnych, które określą:
Kwas nikotynowy, a amid kwasu nikotynowego – czym się różnią?
Kwas nikotynowy, ale mógł spełnić rolę witaminy w ludzkim organizmie, musi zostać najpierw przekształcony w nikotynamid. Natomiast w ludzkim organizmie z nikotynamidu nie powstaje kwas nikotynowy. Istotną różnicą pomiędzy tymi związkami jest fakt, że nikotynamid, w przeciwieństwie do kwasu nikotynowego, nie wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu w naczyniach krwionośnych.
Kiedy sięgnąć po suplement diety z witaminą B3?
Należy pamiętać, że źródłem wszystkich witamin i składników mineralnych powinien być zrównoważony sposób żywienia. Wśród pokarmowych źródeł witaminy PP wymienia się orzeszki ziemne, czerwoną paprykę, cielęcinę, mięso królika, ryby (halibut, pstrąg), gdzie występuje ona w postaci amidu kwasu nikotynowego. Jeżeli z różnych przyczyn nie ma możliwości dostarczenia tego związku wraz z pożywieniem, można rozważyć suplementację. Najlepiej przeprowadzić ją pod kontrolą lekarza – dotyczy to szczególnie kobiet w ciąży, karmiących piersią oraz osób, które przebyły choroby układu pokarmowego lub wątroby.
Normy dotyczące zapotrzebowania na witaminę B3 różnią się w zależności od płci i wieku. U dorosłych najczęściej stosuje się amid kwasu nikotynowego 500 mg, ale w zależności od wskazań sięga się zwykle 400-1000 mg. W przypadku uczulenia należy zaprzestać stosowania preparatu i ponownie skonsultować się z lekarzem. Warto pamiętać, że żaden suplement nie może być stosowany jako substytut zróżnicowanej diety – sięga się po nie w przypadku okresowych niedoborów konkretnych składników.
Żródła:
1. Nikotynamid i jego metabolit – N-metylonikotynamid – tylko witamina czy może nowy lek do walki z chorobami układu krążenia i hemostazy? Andrzej Mogielnicki, Karol Kramkowski, Włodzimierz Buczko
2. Gryszczyńska A. Witaminy z grupy B - naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy. Postępy Fitoterapii 4/2009, ss. 229-238.
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie stanowi porady lekarskiej.
Opis stanowi informację o substancjach i ich możliwościach zastosowania na podstawie dostępnych informacji w artykułach naukowych (PubMed, Scorpus, Elsevier), Internecie, prasie, książkach naukowych. Materiał nie stanowi opisu suplementu diety, ani innego produktu zawierającego opisane składniki.
W przypadku stosowania suplementów diety pamiętaj, że bardzo ważna jest zrównoważona i zbilansowana dieta. Nie przekraczaj zalecanej porcji dziennej, przechowuj suplement w miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Zawsze czytaj etykiety, a na nich zalecenia i ostrzeżenia, a w razie wątpliwości zawsze konsultuj stosowanie z lekarzem.