21.12.2020
Kolagen w trosce o zdrowe stawy
Zdrowe stawy to gwarancja sprawnego i bezbolesnego poruszania się. Za taki stan odpowiada w dużym stopniu kolagen, który jest elementem budulcowym układu ruchu. Problem polega jednak na tym, że już od 25 roku życia włókna kolagenowe zaczynają zanikać, a to istotnie wpływa na jakość funkcjonowania wszystkich stawów. Suplementacja kolagenu w codziennej diecie może ten proces znacząco spowolnić. Gdy już doszło do poważnych zmian i ruch już sprawia ból, suplementacja pomaga w cofnięciu tych zmian i odzyskaniu sprawności.
Spis treści
Czym jest kolagen?
Kolagen to białko, które jest ważnym składnikiem:
Odpowiada ono za elastyczność i sprężystość. Jego główne cechy to również elastyczność i sprężystość, a także:
Kolagen jest produkowany przez organizm, ale z wiekiem produkcja ta spada, przy czym zapotrzebowanie nie maleje. To powoduje, że naturalna podaż kolagenu staje się zbyt niska w stosunku do popytu. Spadek produkcji zauważalny jest już po 25 roku życia i ma to istotny związek z procesami starzenia. Jako że kolagen obecny jest też w skórze, jego zanik powoduje, że traci ona sprężystość i elastyczność, pojawiają się pierwsze zmarszczki i zwiotczenia.
Popularne kategorie suplementów
Znaczenie kolagenu dla stawów
Kolagen odgrywa bardzo ważną rolę w procesie produkowania mazi stawowej. Każdy staw składa się z dwóch kości, które odpowiednio do siebie pasują. Kości te połączone są za pomocą więzadeł i otoczone torebką stawową – to tkanka, która „zamyka” staw. We wnętrzu torebki stawowej znajduje się specjalna substancja określana jako maź stawowa. Obecność kolagenu w organizmie powoduje, że wspomniana maź stawowa produkowana jest w odpowiedniej ilości – zgodnie z zapotrzebowaniem organizmu.
Jeżeli w stawie brakuje mazi stawowej, kości zaczynają o siebie niebezpiecznie ocierać, a to prowadzi do zwyrodnienia stawów. Zbyt długie ocieranie kości o siebie powoduje, że chrząstki się ścierają i tracą swój naturalny, fizjologiczny kształt. Obecność kolagenu reguluje również elastyczność chrząstek stawowych, co także ma ogromne znaczenie dla sprawności i braku bólu w czasie poruszania. Łatwo sobie wyobrazić, jak funkcjonowałby staw, gdyby chrząstki nie były elastyczne. Każdy nieprawidłowy ruch, a takich wykonuje się bardzo wiele, powodowałby tarcie chrząstek. Dzięki temu, że są one elastyczne, drobne nieprawidłowości nie powodują żadnych dolegliwości.
Skutki niedoboru kolagenu w organizmie
Jak wspomniano, kolagen z czasem produkowany jest w coraz mniejszych ilościach. Bez odpowiedniej diety lub suplementacji dochodzi do coraz większych ograniczeń w zakresie ruchomości stawów i swobody poruszania się. Pojawiają się problemy ze stawami i znacznie ogranicza się ich elastyczność. Funkcjonowanie stawów, prawidłowe funkcjonowanie jest podstawą sprawnego poruszania się bez odczuwania bólu. Jeżeli z powodu braku kolagenu to funkcjonowanie zostaje zaburzone, dochodzi do coraz większych problemów, a poruszanie się wiąże się z dyskomfortem.
Naturalnie problemy te pogłębiać może nieprawidłowa dieta i nadmierna masa ciała. Osoby z nadwagą czy otyłością istotnie obciążają swoje stawy, więc ich stan pogarsza się znacznie szybciej. Sam kolagen nie naprawi takiej sytuacji. Jeżeli jednak dieta jest prawidłowa, a dana osoba ma prawidłową masę ciała, zgodnie ze wskaźnikami BMI, to problemy z ruchomością mogą się znacząco zmniejszyć, jeżeli ilość kolagenu zostanie uzupełniona. Brak kolagenu powoduje ponadto zesztywnienie stawów, bóle kręgosłupa i kości oraz problemy z poruszaniem się. To nie tylko kwestia ograniczenia ruchomości kończyn. To również trudności z utrzymaniem prawidłowej postawy ciała, czy przebywaniem przez dłuższy czas w jednej pozycji. Sztywny kręgosłup wiąże się z silnymi bólami przy każdej zmianie pozycji. To istotnie ogranicza ruchomość.
Naturalne ograniczenie produkcji kolagenu powoduje, że włókna, które znajdują się w stawach, stają się znacznie cieńsze. Ich utkanie staje się zaburzone i rozluźnione. To istotnie wpływa na jakość więzadeł stawowych. Są mniej odporne na urazy mechaniczne i łatwiej je zerwać. Słabe więzadła to również problem z utrzymaniem kości w odpowiedniej odległości od siebie. Elastyczne i silne włókna zapewniają prawidłową pracę stawów. Słabe i wiotkie powodują, że kości poruszają się względem siebie również w tych płaszczyznach, w których takie poruszanie nie powinno występować.
Osłabienie włókien, co prowadzi do osłabienia więzadeł, skutkuje również degeneracją stawów, bólem, sztywnością i znacznym ograniczeniem ruchomości. W skrajnych wypadkach może dojść do tak poważnych zaburzeń, że konieczna będzie ingerencja chirurgiczna, by odbudować zniszczone stawy.
Kolagen dla sportowców
W kontekście sprawności stawów i zapewnienia im ruchomości pojawia się pytanie, jak w takim razie radzą sobie sportowcy, którzy swoje stawy narażają na szczególnie duży wysiłek. Otóż zaleca się, by sportowcy zaczęli suplementację kolagenem już na początku swojej kariery sportowej. Takie działanie profilaktyczne zapobiega uszkodzeniom stawów, wzmacnia je poprzez wzmacnianie więzadeł i stałe uzupełnianie mazi i zapewnia większe bezpieczeństwo uprawiania sportu.
Trzeba pamiętać, że produkcja kolagenu spada, więc pogorszenie stanu zdrowia stawów jest w pełni naturalne. Dodatkowo jednak dochodzi tu spore obciążenie, które spowodowane jest wzmożonym wysiłkiem fizycznym. To wszystko powoduje, że stawy sportowców wymagają szczególnej troski. W tym wypadku nie wolno czekać, aż coś się stanie. Suplementacja powinna się rozpocząć jeszcze zanim dojdzie do ograniczenia ruchomości. W ten sposób sportowcy mogą przedłużyć swoją aktywność fizyczną na wysokim poziomie. Badania wykazały, że regularne przyjmowanie kolagenu rzeczywiście poprawia sprawność stawów. Stają się też one odporniejsze na wymagania, jakie stawiają im sportowcy.
Suplementacja kolagenem
Suplementacja kolagenem przynosi zauważalne rezultaty. Przede wszystkim należy zaznaczyć, że jego przyjmowanie „motywuje” organizm do zwiększenia własnej produkcji. To chyba najważniejsza korzyść. Własna produkcja kolagenu jest najbardziej efektywną formą wsparcia stawów i chrząstek. Jednocześnie przyjmowanie tego białka powoduje, że układ ruchu działa prawidłowo, a poruszanie się jest bezpieczne.
Ewentualne drobne zmiany, do których już doszło, można cofnąć, jeżeli odpowiednio wcześnie wdroży się suplementację. Trzeba jednak pamiętać, że gdy nastąpiło już zwyrodnienie stawów, to konsultacja z lekarzem jest koniecznością. Sam kolagen może się okazać niewystarczający.
Kolagen jako naturalne białko, produkowane przez organizm nie jest szkodliwy, a jego zalety i pozytywne znaczenie zostało powyżej wskazane. Suplementacja stosowana profilaktycznie może przynieść dużo większe korzyści niż prowadzona terapeutycznie, szczególnie w przypadku sportowców. Przed uzupełnieniem swojej diety warto jednak skonsultować się z lekarzem, który zapewni bezpieczeństwo jego przyjmowania.
Poznaj nasze wybrane kategorie suplementów diety i witamin
Czy kurze łapki są zdrowe?
Kurze łapki są cennym źródłem kolagenu. Przygotowany wywar pomaga zachować gładką i jędrną skórę oraz wykazuje skuteczność w chorobach zwyrodnieniowych stawów.
Jakie mięso ma najwięcej kolagenu?
Najlepszym źródłem kolagenu są właśnie produkty pochodzenia zwierzęcego, a wśród nich: kurze łapki, galaretki z nóżek wieprzowych, cielęcych lub ryb, a także golonki i zupy przyrządzone na bazie podrobów.
Czy żelki są dobre na stawy?
Uzależnione jest to od składu konkretnego produktu. Choć jednym z ich składników jest żelatyna mająca korzystny wpływ na kondycję stawów, to obok zazwyczaj pojawia się duża ilość cukru, który nie jest zalecany.
Czy w galaretce jest kolagen?
Tak, kolagen jest obecny w galaretkach przygotowywanych z ryb, wieprzowiny, podrobów i kurzych łapek. Do tej listy warto dodać także galaretki owocowe, jednak one często zawierają dużą ilość niezalecanego cukru.
Źródła:
1. Czubak K, Żbikowska H. Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów. ANN. ACAD. MED. SILES. 2014:68, 4:245-254.
2. Gorczyca G. Otrzymywanie i charakterystyka nowych biomateriałów o aktywności przeciwdrobnoustrojowej na bazie chitozanu, kolagenu i żelatyny. Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny. Gdańsk 2015
3. Dybka K, Walczak P. Collagen hydrolysates as a new diet supplement. Scientific Bulletin of the Technical University of Lodz: Food Chemistry and Biotechnology. 2009;73:83-92
4. Banaś M, Pietrucha K. Typy i struktura białka kolagenowego. Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej. Chemia spożywcza i biotechnologia. 2009; Zeszyt 73, nr 1053
5. https://www.praktycznafizjoterapia.pl/artykul/kolagen-w-jaki-sposob-wspiera-prace-fizjoterapeuty
6. Nowicka-Zuchowska A., Zuchowski A. Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru. https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/17816/Kolagen.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie stanowi porady lekarskiej.
Opis stanowi informację o substancjach i ich możliwościach zastosowania na podstawie dostępnych informacji w artykułach naukowych (PubMed, Scorpus, Elsevier), Internecie, prasie, książkach naukowych. Materiał nie stanowi opisu suplementu diety, ani innego produktu zawierającego opisane składniki.
W przypadku stosowania suplementów diety pamiętaj, że bardzo ważna jest zrównoważona i zbilansowana dieta. Nie przekraczaj zalecanej porcji dziennej, przechowuj suplement w miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Zawsze czytaj etykiety, a na nich zalecenia i ostrzeżenia, a w razie wątpliwości zawsze konsultuj stosowanie z lekarzem.