12.05.2023
Ostropest plamisty – co to jest i na co pomaga?
Ostropest plamisty (Silybum marianum) jest rośliną zawierającą wiele cennych składników aktywnych, tj. sylimarynę, garbniki, sterole roślinne i olejki eteryczne. Znalazł szerokie zastosowanie w medycynie, ponieważ wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych. To składników wielu leków i suplementów diety wspierających pracę wątroby. Stosowanie ostropestu plamistego zaleca się również osobom zmagającym się z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, czy w łagodzeniu objawów towarzyszących chorobie lokomocyjnej. Jak wygląda ostropest plamisty i w jakiej formie należy przyjmować tę roślinę? Przygotowaliśmy kilka najważniejszych informacji dotyczących dobroczynnych właściwości tej wyjątkowej rośliny!
Spis treści
Ostropest plamisty – co to jest?
Ostropest plamisty, czyli Silybum marianum jest rośliną uprawną z rodziny astrowatych. Znany jest także jako dziki karczoch oraz mleczny oset. To roślina dziko rosnąca w różnych częściach świata, a spotykany jest również w Polsce! Jak go rozpoznać?
Ostropest plamisty ma kłujące liście z mlecznobiałymi plamkami. Charakterystyczne są także fioletowe kwiaty, dzięki którym łatwo można odróżnić go od chwastów. Kwitnie w okresie letnim – najczęściej w lipcu i sierpniu. Roślina ta zazwyczaj nie przekracza wysokości 1,5 metra. Kwiaty zbierane są, gdy nasiona ostropestu plamistego staną się brązowe. Same nasiona mają zabarwienie brązowe lub czarne i podobnie jak liście posiadają drobne plamki.
Właściwości ostropestu plamistego
Ostropest plamisty posiada cenne właściwości, które są z powodzeniem wykorzystywane w medycynie i kosmetyce. Z tej rośliny przygotowuje się nalewki, wyciągi i napary, a także kapsułki. Popularny jest również olej z ostropestu plamistego. Zawiera wiele cennych składników aktywnych, wśród których najwięcej korzystnych właściwości dla zdrowia wykazuje sylimaryna. Wykazuje działanie odtruwające, przeciwzapalne i żółciopędne. Owoce ostropestu plamistego zawierają również olejki eteryczne wspierające prawidłowy przebieg procesów trawienia. W nasionach ostropestu plamistego obecne są także sterole roślinne, które sprzyjają utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu.
Ostropest plamisty – na co pomaga?
Jak wspomnieliśmy, ostropest plamisty jest cennym źródłem sylimaryny, czyli składnika posiadającego silne właściwości antyoksydacyjne. Zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe kompleks substancji, które:
Ostropest plamisty jest również źródłem cennych olejów: palmitynowego, linolowego i oleinowego oraz witaminy E. Wspierają one procesy regeneracji skóry i przyspieszają gojenie ran. Dobroczynne właściwości ostropestu plamistego doceniają także kobiety zmagające się z nieregularnym cyklem menstruacyjnym, ponieważ sprzyja jego regulacji oraz przyczynia się do skrócenia czasu i obfitości krwawienia. Kwas linolowy wpływa korzystnie na układ krążenia i pracę serca. Dodajmy, że ziarna ostropestu i olej są zalecane osobom zmagającym się z nadciśnieniem tętniczym – pomaga uregulować jego wartość. Ostropest plamisty wspiera również prawidłowe funkcjonowanie nerek i pęcherza moczowego. Dodajmy, że nasiona ostropestu plamistego biorą udział w procesach oczyszczania organizmu z toksyn, co pozytywnie wpływa na pracę wątroby.
Jak stosować ostropest plamisty?
Wszystko uzależnione jest od indywidualnych potrzeb organizmu i stanu zdrowia, a także od formy, w jakiej zamierzamy go przyjmować. Jeżeli wybraliśmy ostropest plamisty mielony, możemy przygotować z niego napar przeznaczony do picia lub dodawać zmielone nasiona ostropestu do posiłków – zup, czy koktajli. Chcąc przygotować herbatkę, wystarczy zalać zmielone ziarna ostropestu gorącą wodą (nie wrzątkiem), a następnie pozostawić pod przykryciem na około 20 minut. Ostropest plamisty mielony można dodawać do dań, ale nie ma konieczności, aby poddawać je obróbce termicznej (olej z ostropestu lub ziarna można wykorzystać jako dodatek do sałatki).
Jeśli natomiast zamierzamy stosować ostropest w kapsułkach lub tabletkach, należy przyjmować taką ilość, jaką wskazuje producent. Przed rozpoczęciem suplementacji warto skorzystać z profesjonalnej konsultacji z lekarzem lub farmaceutą, a także wykonać niezbędne badania i upewnić się, że ta roślina nie będzie wpływać niekorzystnie na nasze zdrowie. Dodajmy, że ostropest plamisty mielony (lub olej z ostropestu) może u niektórych pacjentów (szczególnie na początku stosowania) wywoływać łagodne działanie przeczyszczające. Jednak te objawy zazwyczaj ustępują po kilku dniach. Roślina ta będzie działać już od pierwszej dawki, chociaż pierwsze efekty zauważymy najpewniej po około 2-3 tygodniach od momentu rozpoczęcia kuracji.
Kiedy stosować ostropest plamisty?
Owoce ostropestu plamistego wykazują działanie ochronne na komórki wątrobowe, dlatego zaleca się ich stosowanie np. podczas przyjmowania niektórych leków. Wykorzystywane są również wspomagająco w terapii marskości wątroby i w zapaleniu wątroby. Suplement diety na bazie ostropestu plamistego działa także zabezpieczająco na ściany żołądka, a w efekcie poprawia łaknienie, wspomaga procesy trawienne i działa rozkurczowo.
Przeciwwskazania do stosowania preparatów zawierających ostropest plamisty
Choć ziarna ostropestu plamistego wykazują szereg działań korzystnych na komórki wątrobowe, układ krążenia, pracę żołądka i jelita grubego, warto mieć świadomość, że nie każdy powinien sięgać po tę roślinę ze względu na możliwość wystąpienia skutków ubocznych i brak badań w konkretnych grupach osób. Wśród przeciwwskazań wymienia się przede wszystkim okres ciąży i karmienie piersią. Możliwość zastosowania ekstraktu z ostropestu plamistego ogranicza także przyjmowanie niektórych leków (szczególnie zawierających sylimarynę). Przeciwwskazaniem jest również niedrożność dróg żółciowych oraz alergia na ostropest plamisty. Jeżeli zatem mamy wątpliwości, czy istnieją jakiekolwiek przeciwwskazania do przyjmowania ostropestu – należy zapytać o radę specjalistę.
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie stanowi porady lekarskiej.
Opis stanowi informację o substancjach i ich możliwościach zastosowania na podstawie dostępnych informacji w artykułach naukowych (PubMed, Scorpus, Elsevier), Internecie, prasie, książkach naukowych. Materiał nie stanowi opisu suplementu diety, ani innego produktu zawierającego opisane składniki.
W przypadku stosowania suplementów diety pamiętaj, że bardzo ważna jest zrównoważona i zbilansowana dieta. Nie przekraczaj zalecanej porcji dziennej, przechowuj suplement w miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Zawsze czytaj etykiety, a na nich zalecenia i ostrzeżenia, a w razie wątpliwości zawsze konsultuj stosowanie z lekarzem.
Żródła:
1. Nurzyńska-Wierdak R., Dyduch J., Sawicka A., Łabuda H., Buczkowska H. Ostropest plamisty (Silybum marianum [L .] Gaertn.) – fitochemia i efekty terapeutyczne. Annales Horticulturae, 28(4), ss. 15-32. Dostęp: DOI: 10.24326/ah.2018.4.2
2. M. Rymarczyk, Ostropest plamisty (Sylibum marianum) - i jego znaczenie, Małopolski Informator Rolniczy, Doradca, ISSN 1425-1299, s. 16-17. Dostęp: https://modr.pl/sites/default/files/press/e-doradca_09-10-2019.pdf