Brak produktów w koszyku.
No products in the cart.
Witamina K Występowanie, zastosowanie, działanie i właściwości
Witamina K
Witamina K zaliczana jest do niezbędnych składników pokarmowych, bez których niemożliwe jest prawidłowe funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Bierze udział w procesie krzepnięcia krwi i ma wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu kostnego i wspiera proces tworzenia tkanki kostnej. Jest syntetyzowana w układzie pokarmowym, a dostarczana jest także wraz z dietą – zawierają ją produkty pochodzenia zwierzęcego i roślinnego.
Wchłanianie witaminy K odbywa się w jelicie cienkim, a głównym miejscem jej magazynowania jest wątroba. Jakie są skutki niedoboru, a co powoduje nadmiar witaminy K? W jakich sytuacjach warto sięgnąć po suplementy diety zawierające witaminę K?
Spis treści
Jaką funkcję w organizmie pełni witamina K?
Witamina K bierze udział w procesie krzepnięcia krwi. Uczestniczy także w metabolizmie kości. Zaliczana jest do związków mających znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, ponieważ jest istotna dla profilaktyki chorób układu krążenia. Uczestniczy w procesie syntezy białka protrombiny, czyli czynnika krzepnięcia krwi znajdującego się w osoczu.
Witamina K wywiera korzystny wpływ poprzez hamowanie zwapnienia naczyń krwionośnych. Uczestniczy w procesie karboksylacji białek. Dzięki temu osiągają one zdolność łączenia z wapniem i przybierają formę aktywną. Warto mieć świadomość, że zwapnienie naczyń krwionośnych to istotny czynnik mający wpływ na rozwój chorób układu krążenia, m.in. miażdżycy.
Jak wspomnieliśmy, witamina K odgrywa istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu kostnego. Wspólnie z witaminą D3 ma znaczenie dla prawidłowego przebiegu procesu syntezy białka osteokalcyny, które wpływa na pracę osteoblastów, czyli komórek kościotwórczych.
Rola witaminy K w świetle aktualnych doniesień naukowych
Najnowsze badania wskazują, że witamina K znajduje zastosowanie jako substancja przeciwzapalna i wspomaga organizm w ochronie przed stresem oksydacyjnym. Dzięki temu działaniu witamina K może spowalniać rozwój chorób nowotworowych. W niektórych analizach udowodniono, że witamina K wykazuje właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwbólowe i przeciwzapalne.
Rodzaje witaminy K
Witamina K zaliczana jest do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Wyróżnia się 3 głównie witaminy:
Filochinon i menachinony to postaci naturalnie pojawiające się w pokarmowych źródłach. Witamina K1 jest obecna w produktach pochodzenia roślinnego i jest syntetyzowana przez rośliny, występuje przede wszystkim w zielonych warzywach liściastych i warzywach z rodziny kapustnych.
Witamina K2 jest obecna głównie w mięsie, serze i jajach. Menachinony w zdecydowanej większości są produkowane przez bakterie zdolne do fermentacji żywności, bakterie jelitowe oraz bakterie beztlenowe, które wchodzą w skład mikrobioty jelitowej. W literaturze znajdujemy jednak informacje wskazujące, że synteza bakteryjna pokrywa jedynie niewielką część dziennego zapotrzebowania. Powodem jest niska dostępność biologiczna. Wspomniany wyżej menadion to syntetyczna forma witaminy K, która jest rozpuszczalna w wodzie.
Źródła witaminy K w diecie
Do najcenniejszych źródeł witaminy K1 zalicza się warzywa o ciemnozielonych liściach, tj.: kapusta włoska, jarmuż, brokuł, brukselka, szpinak, natka pietruszki. W mniejszych ilościach jest dostępna także w niektórych olejach roślinnych, a głównie w rzepakowym, sojowym oraz oliwie.
Witamina K2 występuje głównie w wątrobie, niektórych gatunkach serów i fermentowanych produktach mlecznych. W mniejszych ilościach jest dostępna w żółtkach jaj, rybach, pieczywie, a także przyprawach, takich jak bazylia i kolendra.
Przyczyny niedoboru witaminy K w organizmie
Witamina K występuje w wielu powszechnie dostępnych produktach spożywczych, które są obecne w codziennej diecie, dlatego niedobór witaminy K w organizmie nie zdarza się często. Może jednak wystąpić u osób stosujących dietę bogatą w produkty wysoko przetworzone, a ponadto może pojawić się u osób wybierających roślinny model żywienia.
Niedobór witaminy K może wiązać się z nieprawidłowościami podczas procesu trawienia lub zaburzeniami wchłaniania w przewodzie pokarmowym. Może występować także w przypadku poważnych schorzeń jelit. Niedobory witaminy K mogą być także następstwem długotrwałej antybiotykoterapii. Wśród czynników zwiększających ryzyko niedoboru witaminy K wymienia się także przewlekłe zapalenie trzustki, rozległe urazy, zespół złego wchłaniania, niektóre choroby wątroby, niedrożność dróg żółciowych, a także może rozwinąć się po poważnych zabiegach operacyjnych.
Najczęstsze objawy niedoboru witaminy K
Objawami niedoboru witaminy K jest m.in. skłonność do krwawień, spowodowana niską aktywnością czynników krzepnięcia krwi. Wówczas obserwuje się wydłużony czas gojenia ran, łatwe powstawanie sińców, krwawienie z błon śluzowych oraz obfite miesiączki. Długotrwały niedobór witaminy K może prowadzić do poważnych skutków ze strony układu sercowo-naczyniowego i nerwowego. Jeżeli witamina K nie jest dostarczana w odpowiedniej ilości, może pojawić się zwiększona podatność organizmu na infekcje bakteryjne.
W literaturze znajdujemy potwierdzenie, że niskie spożycie witaminy K może powodować zwapnienie naczyń krwionośnych i kości. Niedobory witaminy K mogą przyczyniać się do obniżenia gęstości mineralnej kości i zmniejszenia masy kostnej. Wzrasta również ryzyko uszkodzeń chrząstki oraz występowania objawów choroby zwyrodnieniowej stawów.
Czy nadmiar witaminy K jest szkodliwy?
Jakie są symptomy nadmiaru witaminy K? Do tej pory przeprowadzono wyłącznie kilka badań dotyczących przyjmowania wyższych dawek witaminy K, jednak analizy nie wykazały, aby zwiększona jej ilość prowadziła do skutków ubocznych. Warto dodać, że noworodki są zdolne do metabolizowania dużych dawek witaminy K, dlatego podawanie im zwiększonej ilości w ciągu doby nie wywołuje niepożądanych rezultatów.
Choć nadmiar witaminy K jest rzadkim zjawiskiem, to może pojawić się w przypadku długotrwałego przyjmowania wysokich dawek substancji. Wówczas może wystąpić nadmierna potliwość i uczucie gorąca, a także ból serca, bóle wątroby i zaburzenia funkcjonowania wątroby.
Zapotrzebowanie na witaminę K
Głównym źródłem witaminy K w organizmie powinny być produkty spożywcze. Zapotrzebowanie różni się w zależności od wieku, płci oraz stanu fizjologicznego organizmu. Mając świadomość, że zarówno niedobór, jak i nadmiar witaminy K może mieć szkodliwe skutki, nie należy przekraczać maksymalnej zalecanej dziennej dawki, którą określono na poziomie 200µg. W polskich normach ustalono wystarczające dzienne spożycie, które wygląda następująco:
Kiedy wskazana jest suplementacja witaminy K?
Mając świadomość, kto jest szczególnie narażony na niedobór witaminy K, a także wiedząc, jakie są najcenniejsze źródła tej witaminy, warto zapobiegać występowaniu niedoboru odpowiednio wcześnie. Warto zwrócić szczególną uwagę na suplementację witaminy K w grupie kobiet w ciąży i w konsultacji z lekarzem prowadzących dobrać preparat, który pozwoli uzupełnić poziom witaminy K. Brak optymalnego poziomu witaminy K wiąże się z wyższym ryzykiem rozwoju anomalii kostnych i krwotoków u noworodków. Może być także przyczyną choroby krwotocznej noworodków.
Warto wspomnieć o niektórych grupach leków, które mogą przyczyniać się do rozwoju niedoboru witaminy K. Taka sytuacja może pojawić się podczas stosowania leków przeciwzakrzepowych, pochodnych kwasu salicylowego, niektórych antybiotyków, leków obniżających wchłanianie tłuszczu. Mając świadomość, że ich połączenie z witaminą K może prowadzić do niekorzystnych skutków, ewentualną suplementację należy omówić z lekarzem.
Witamina K w suplementach diety
Wiedząc, że brak odpowiedniej ilości witaminy K w organizmie może prowadzić do zaburzeń krzepnięcia krwi, osłabienia kości i zachwiania równowagi organizmu, warto dbać o zachowanie optymalnego stężenia witaminy K z odpowiednim wyprzedzeniem. W tym celu należy wzbogacić dietę o składniki pokarmowe będące jej cennym źródłem. Jeżeli nie mamy takiej możliwości, warto rozważyć racjonalną suplementację.
1. Kozioł-Kozakowska A., Stochel-Gaudyn A., Fyderek K. Witamina K i jej rola w profilaktyce chorób dzieci w świetle nowych doniesień, Pediatria Polska, Volume 91, Issue 4, 2016, Pages 332-337, https://doi.org/10.1016/j.pepo.2016.03.003.
2. Karmańska A., Karwowski B. ROLA WITAMINY K W METABOLIZMIE KOŚCI. BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLVIII, 2015, 1, str. 106 – 115
3. Jarosz M., Rychlik E, Stoś K., Charzewska J. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. S. 185-189.
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie stanowi porady lekarskiej.
Opis stanowi informację o substancjach i ich możliwościach zastosowania na podstawie dostępnych informacji w artykułach naukowych (PubMed, Scorpus, Elsevier), Internecie, prasie, książkach naukowych. Materiał nie stanowi opisu suplementu diety, ani innego produktu zawierającego opisane składniki.
W przypadku stosowania suplementów diety pamiętaj, że bardzo ważna jest zrównoważona i zbilansowana dieta. Nie przekraczaj zalecanej porcji dziennej, przechowuj suplement w miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Zawsze czytaj etykiety, a na nich zalecenia i ostrzeżenia, a w razie wątpliwości zawsze konsultuj stosowanie z lekarzem.
Poznaj nasze produkty
TE WPISY MOGĄ CIĘ ZAINTERESOWAĆ
Ciągłe zmęczenie – jakie witaminy?
Ciągłe zmęczenie – jakie witaminy? Gdy pojawia się uczucie ciągłego zmęczenia, spadku energii, zmniejszenie koncentracji, warto poszukać odpowiednich witamin i suplementów, które pomogą w odzyskaniu sił witalnych. Jakie są objawy przemęczenia, jego rodzaje, przyczyny i jakie witaminy oraz sposoby pomogą …
PABA – Co to jest? Właściwości i zastosowanie
PABA Wśród substancji niezbędnych dla zachowania zdrowia organizmu pojawiają się nie tylko popularne związki, ale również takie, o których nie słyszymy na co dzień. Jedną z nich jest kwas para aminobenzoesowy, częściej znany pod nazwą PABA, a czasami określany jako …
Celuloza mikrokrystaliczna. Co to jest? Właściwości i działanie
Celuloza mikrokrystaliczna – Co to jest? Właściwości i działanie Celuloza mikrokrystaliczna staje się coraz chętniej stosowaną substancją w wielu gałęziach przemysłu spożywczego i farmaceutycznego. Ze względu na wiele możliwości jej wykorzystania warto bliżej poznać jej właściwości i mechanizm działania. Jakie …
Celuloza mikrokrystaliczna. Co to jest? Właściwości i działanie