28.12.2020
Kurkuma - silny antyoksydant w walce z wolnymi rodnikami
Obecność wolnych rodników w ludzkim organizmie jest całkowicie naturalna. Niestety, nie oznacza to również, że to jest zdrowe. Wolne rodniki przyczyniają się do wielu nieprawidłowości funkcjonowania ludzkiego organizmu. Są przyczyną występowania tak zwanego stresu oksydacyjnego, a w dalszej konsekwencji mogą również doprowadzić do poważnych zmian, łącznie z wystąpieniem zmian nowotworowych. Na szczęście, ich działanie można w dużym stopniu zneutralizować, a sposobem, by to zrobić, obdarzyła nas sama natura. Można powiedzieć, że troszczy się ona o nas za pomocą swoich owoców. Wśród nich na uwagę z pewnością zasługuje kurkuma. Jej antyoksydacyjne działanie zostało już bardzo dobrze poznane. Ma ogromne znaczenie terapeutyczne i profilaktyczne. Potencjalnie ma szansę stać się jednym z ważniejszych produktów w terapii chorób mózgu, takich jak demencja czy Alzheimer.
Spis treści
Czym jest kurkuma?
Kurkuma znana jest już od ponad czterech tysięcy lat, a jej dobroczynne właściwości już od dawna docenia medycyna ajurwedyjska. Opiera się ona na działaniu substancji naturalnych. Stąd też pojawiło się zainteresowanie właśnie kurkumą. Jest to korzeń, który swoim wyglądem przypomina korzeń imbiru. Nazywana bywa indyjskim szafranem z uwagi na jej charakterystyczny, intensywnie żółty kolor. Kurkuma od lat stosowana jest również jako barwnik i przyprawa kuchni indyjskiej.
Kurkuma zaliczana jest do adaptogenów. To substancje pochodzenia naturalnego, które wspierają organizm wobec niekorzystnych warunków środowiska czy otoczenia. Pomagają się zaadaptować do tych trudnych warunków.Kurkuma najbardziej znana jest pod postacią zmielonego proszku. Jako taka właśnie stosowana jest jako przyprawa.
Właściwości biologiczne kurkumy
Kurkuma jest niezwykle ważną substancją aktywną biologicznie. Liczne badania wykazały, że kurkuma ma właściwości:
Tak duże znaczenie i tak szeroka gama oddziaływania, musiały skłonić badaczy do przeprowadzenia szerszych analiz nad jej dobroczynnym wpływem na ludzki organizm. W efekcie tych badań okazało się, że faktycznie kurkuma ma ogromny wpływ na jakość funkcjonowania naszego organizmu. Przy czym działanie antyoksydacyjne wysunęło się na plan pierwszy.
Kurkuma kontra wolne rodniki
Wolne rodniki to atomy, które na zewnętrznej powłoce mają jeden niesparowany elektron. W takich przypadkach atomy dążą do przyłączenia drugiego elektronu lub do przekazania tego pojedynczego. W efekcie utleniają każdy związek chemiczny, z jakim się stykają. Wolne rodniki „upodobały” sobie przede wszystkim te związki chemiczne, w których budowie występują podwójne wiązania. Takie wiązania obecne są na przykład w DNA.
To powoduje, że wolne rodniki atakują komórki i prowadzą do uszkodzenia DNA mitochondrialnego. Konsekwencje takiego działania mogą być bardzo poważne. Z uwagi na dokonujące się podziały komórkowe, może dojść do namnażania się uszkodzonego DNA, a to krótka droga do wystąpienia zmian nowotworowych – DNA komórek nowotworowych różni się od DNA „gospodarza”. Jeżeli do zmian dochodzi w komórkach związanych z rozmnażaniem, uszkodzone DNA może się przedostać do powstałego w wyniku zapłodnienia zarodka. Rozwijający się wówczas płód będzie miał uszkodzone DNA, a to wiąże się z chorobami, czasem bardzo poważnymi. Antyoksydanty to substancje, które reagują w takich sytuacjach. Neutralizują wolne rodniki i blokują ich działanie. W przypadku kurkumy należy dodać, że jej przyjmowanie dodatkowo pobudza organizm do podjęcia własnych mechanizmów antyoksydacyjnych.
W efekcie, pośrednio, kurkuma działa przeciwnowotworowo. Hamując szkodliwe działanie wolnych rodników, blokując je przed modyfikacjami DNA, zapobiega sytuacji, w której namnażają się komórki uszkodzone. Należy dodać, że wolne rodniki są również przyczyną występowania wielu stanów zapalnych w organizmie. I tu kurkuma prezentuje swoje dobroczynne właściwości, po raz kolejny je blokując. Jakie znaczenie ma walka ze stanami zapalnymi? Naukowcy odkryli, że stany zapalne są przyczyną wielu poważnych zmian patologicznych w organizmie człowieka. Redukowanie ich występowania oraz zwalczanie ich na wczesnym etapie przyczynia się do ogólnej poprawy stanu zdrowia i utrzymania lepszej ogólnej kondycji organizmu.
Neuroprotekcyjne działanie kurkumy
Wśród pozytywnych właściwości indyjskiego szafranu nie wolno nie wymienić jego działania w zakresie neuroprotekcji. Regularne stosowanie kurkumy, również w roli przyprawy, powoduje, że poprawia ona funkcjonowanie mózgu i zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób w tym obszarze.
Badacze szczególnie wskazują tutaj na możliwości, jakie niesie ze sobą stosowanie kurkumy, w zakresie leczenia demencji czy choroby Alzheimera. Choć nie ma jeszcze jednoznacznych dowodów naukowych na potwierdzenie tezy, że kurkuma faktycznie leczy, to dotychczasowa wiedza i poziom przebadania tego adaptogenu daje ogromne nadzieje na to, że być może wkrótce takie lekarstwo powstanie.
Kurkuma w kuchni i aptece
Jako że kurkuma ma swoje zastosowanie nie tylko prozdrowotne, ale również smakowe – jej stosowanie podczas przygotowywania codziennych potraw może przynieść korzyści nie tylko w zakresie smaku posiłków. Fakt, że jest to przyprawa, stosowana od stuleci, przemawia jednocześnie za bezpieczeństwem jej użytkowania. W kuchni indyjskiej jest ona niemalże punktem obowiązkowym podczas przygotowywania codziennych potraw. W naszej polskiej kuchni nie jest tak popularna, głównie z powodu innych tradycji kulinarnych, jednak otwarcie się na nowe, orientalne smaki, sprawiło, że na polskich stołach coraz częściej gości. Dodatkowym argumentem do jej wprowadzenia do swojej diety może być teraz, obok smaku, jej działalność zdrowotna.
Kurkuma to nie tylko działanie antyoksydacyjne
Choć najważniejszą właściwością kurkumy jest neutralizowanie przez nią wolnych rodników, to warto dodać, że działa ona również terapeutycznie w przypadku:
Kurkuma jest swego rodzaju sojusznikiem dla człowieka.
Dlaczego warto stosować kurkumę?
Na początek, powód najbardziej błahy. Jest smaczna i nadaje potrawom orientalny charakter. Jednak, co ważniejsze, wspiera nasz organizm w walce z niewidzialnym, ale podstępnym wrogiem. Wolne rodniki sieją prawdziwe spustoszenie poprzez swoje działanie, a ich występowanie w organizmie człowieka jest czymś całkowicie naturalnym.
Kurkuma podejmuje się walki z wolnymi rodnikami, zmniejsza stres oksydacyjny, zapobiega poważnym skutkom działania oksydantów (stany zapalne, nowotwory), hamuje procesy starzenia, a dodatkowo mobilizuje organizm do samodzielnej walki i działań antyoksydacyjnych.
To naturalne źródło zdrowia, które już teraz jest najlepiej i najdokładniej zbadaną substancją naturalną. Nadal jednak jej potencjał nie został w pełni odkryty, o czym świadczą badania prowadzone nad jej możliwościami leczenia lub hamowania takich problemów, jak choroba Alzheimera czy demencja starcza. Oznacza to, że jej znaczenie dla naszego zdrowia może być jeszcze większe!
Poznaj nasze wybrane kategorie suplementów diety i witamin
Co to jest kurkuma i jakie ma dzialanie?
Kurkuma to znana przyprawa, ale także antyoksydant o właściwościach przeciwzapalnych, przeciwgrzybiczych oraz przeciwnowotworowych. Trwające badania dają także nadzieję, że w przyszłości znajdzie zastosowanie w leczeniu demencji bądź choroby Alzheimera.
Kto nie może używać kurkumy?
Przeciwwskazaniem do stosowania kurkumy jest ciąża, karmienie piersią oraz kamica żółciowa. Szczególną ostrożność powinny zachować także osoby chorujące na cukrzycę, z chorobami żołądka oraz wątroby.
Czy kurkuma może zaszkodzić wątrobie?
Tak, jednak tylko w zbyt dużych dawkach. W przypadku osób z chorą wątrobą zaleca się, by dzienne spożycie kurkumy nie przekraczało 1,5g dziennie.
Do czego można używać kurkumy?
Kurkuma w postaci sproszkowanej to świetna przyprawa, która doda smaku szczególnie daniom kuchni indyjskiej oraz gęstym koktajlom owocowo-warzywnym. To także główny składnik tzw. złotego mleka.
Źródła:
1. "Kocaadam B, Sanlier N. Curcumin, an active component of turmeric (Curcuma longa), and its effects on health (Review). Crit Rev Food Sci Nutr 2017; 57(13):2889-95.
2. Rahaman M, Rakib A, Mitra S i wsp. The genus Curcuma and inflammation: Overview of the pharmacological perspectives. Plants 2021; 10(1):63-82
3. Akter J, Hossain A, Takara K i wsp. Antioxidant activity of different species and varieties of turmeric (Curcuma spp.): Isolation of active compounds. Comp Biochem Physiol C Toxicol Pharmacol 2019; 215:9-17
4. A. Maitre, M. Hours, V. Bonneterre, J. Arnaud, M. T. Arslan, P. Carpentier, A. Bergeret, and R. de Gaudemaris, Systemic sclerosis and occupational risk factors: Role of solvents and cleaning products. J Rheumatol 31, 2395 (2004)
5. E. Tourkina, P. Gooz, J. C. Oates, A. Ludwicka-Bradley, R. M. Silver, and S. Hoffman, Curcumin-induced apoptosis in scleroderma lung fibroblasts: Role of protein kinase cepsilon. Am J Respir Cell Mol Biol 31, 28 (2004)
6. E. Balogun, M. Hoque, P. Gong, E. Killeen, C. J. Green, R. Foresti, J. Alam, and R. Motterlini, Curcumin activates the haem oxygenase-1 gene via regulation of Nrf2 and the antioxidant-responsive element. Biochem J 371, 887 (2003)"
7. Rahaman M, Rakib A, Mitra S i wsp. The genus Curcuma and inflammation: Overview of the pharmacological perspectives. Plants 2021; 10(1):63-82,
8. M. Nagpal, S. Sood, Role of curcumin in systemic and oral health: An overview, "Journal of Natural Science, Biology and Medicine", nr 4 (1) 2013,
9. J. Wierońska, Kurkuma – roślinne panaceum, Wszechświat, nr 118 (4-6) 2017
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie stanowi porady lekarskiej.
Opis stanowi informację o substancjach i ich możliwościach zastosowania na podstawie dostępnych informacji w artykułach naukowych (PubMed, Scorpus, Elsevier), Internecie, prasie, książkach naukowych. Materiał nie stanowi opisu suplementu diety, ani innego produktu zawierającego opisane składniki.
W przypadku stosowania suplementów diety pamiętaj, że bardzo ważna jest zrównoważona i zbilansowana dieta. Nie przekraczaj zalecanej porcji dziennej, przechowuj suplement w miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Zawsze czytaj etykiety, a na nich zalecenia i ostrzeżenia, a w razie wątpliwości zawsze konsultuj stosowanie z lekarzem.