
17.06.2024
Suplementy dla wegan - Jakie wybrać? Opinie
Od lat rośnie popularność diet wegetariańskich i wegańskich. Potwierdzają to zarówno przeprowadzane na świecie badania, jak i rosnąca liczba zamienników mięsa na sklepowych półkach. Powodem, dla którego większość osób decyduje się weganizm, są względy zdrowotne. Roślinny sposób żywienia ma zmniejszyć ryzyko zachorowania na liczne choroby cywilizacyjne takie jak nadciśnienie tętnicze, otyłość i nadwaga, cukrzyca, choroby krążenia, a nawet niektóre nowotwory.
Oczywiście, aby uzyskać pozytywne efekty takiej diety, należy przestrzegać zasad prawidłowego bilansowania. Istotną rolę w tym procesie odgrywają suplementy dla wegan. Jakie preparaty wybrać? Co trzeba uzupełniać w diecie wegańskiej? Oto kilka praktycznych wskazówek.
Spis treści
Weganizm a suplementacja witamin z grupy B
Dieta wegańska wywiera pozytywny wpływ na organizm - pod warunkiem, że stosujemy ją z głową. Brak produktów odzwierzęcych i zawartych w nich witamin czy minerałów może bowiem nieść negatywne skutki dla zdrowia. Najczęstsze z nich to wypadanie włosów, wahania nastroju, pogorszenie stanu skóry i problemy ze snem. Czasem dochodzi też do zaburzeń neurologicznych. Dlatego warto zadbać, aby dieta bezmięsna była całkowicie bezpieczna i dobrze zbilansowana.
Jeśli jemy w 100% roślinnie, jedynym sposobem na uzupełnienie składników odżywczych jest suplementacja. Po jakie preparaty sięgnąć?
Na diecie wegańskiej szczególnie ważną rolę odgrywają witaminy z grupy B. Witamina B12 (cyjanokobalamina) jest niezbędna dla utrzymania zdrowia układu nerwowego oraz produkcji czerwonych krwinek. Odpowiada m.in. za prawidłową regenerację i tworzenie erytrocytów, procesy poznawcze, ochronę przed negatywnymi skutkami stresu, czy produkcję ważnych neuroprzekaźników.
Objawy niedoboru witaminy B12 to senność, apatia, wahania nastroju, duszności, zaburzenia snu, czy szybsze męczenie się. Niestety jej źródłem są wyłącznie produkty odzwierzęce: mięso, jajka, mleko, ryby. Dlatego aby zachować zdrowy układ nerwowy, wspomóc koncentrację, uwagę i zapobiec anemii, należy stosować suplementy z witaminą B12.
Zalecane suplementy dla wegan: opinie naukowców
Innym istotnym składnikiem suplementów na diecie roślinnej jest żelazo. Nawet jeśli weganie spożywają bogate w ten składnik rośliny, takie jak soczewica czy szpinak, trzeba pamiętać, że jest ono mniej przyswajalne niż żelazo hemowe z mięsa. W rezultacie należy regularnie badać poziom tego pierwiastka we krwi, a w razie potrzeby stosować odpowiedni suplement.
Kolejnym zalecanym składnikiem jest witamina D3. Odgrywa ona kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia kości i zębów. Dodatkowo wspiera układ odpornościowy, pracę mózgu i układu nerwowego, a także regulację poziomu insuliny. Naturalnym źródłem witaminy D jest słońce (synteza przez skórę). Mimo to, ze względu na ograniczoną ekspozycję w naszej szerokości geograficznej, lekarze zalecają jej suplementację. Jest to konieczne zwłaszcza w przypadku wegan, którzy mają ograniczoną możliwość pozyskiwania tego składnika z diety. Witamina D w pożywieniu znajduje się bowiem w tłustych rybach i żółtkach jaj.

Cynk, wapń i kwasy omega
Jak widać, suplementy wspierające organizm na diecie roślinnej mogą mieć różne cele i zastosowania. Oprócz witaminy B12, żelaza i witaminy D, do najczęściej wybieranych zaliczają się m.in. preparaty z cynkiem (wpływające na odporność, gojenie ran, stan skóry), wapniem (niezbędnym dla zdrowia kości, zębów, mięśni i wielu procesów metabolicznych), czy kwasami omega (wspierającymi zdrowie mózgu, serca, stawów oraz odporność organizmu).
Poza tym wiele osób sięga po dedykowane preparaty wieloskładnikowe, np. wspomagające pracę układu nerwowego (ashwagandha, różeniec górski), wzmacniające odporność (berberyna, kurkuma, chlorella), zwiększające wydolność organizmu podczas wysiłku (np. l-glutamina, l-karnityna), wspierające układ pokarmowy (moringa), czy dodające energii i poprawiające koncentrację (korzeń maca,żeń-szeń).
Cenne wskazówki dla wegan
W nielicznych przypadkach konieczna jest suplementacja jodu na diecie roślinnej. Według badań jego spożycie u wegan może nie być wystarczające. Jednak do uzupełnienia tego składnika z reguły wystarczy wprowadzić do menu sól jodowaną (pół łyżeczki dziennie) lub algi morskie.
Niektórzy dietetycy zwracają też uwagę na konieczność uzupełniania białka. W diecie kojarzy się ono z mięsem, jajkami i produktami mlecznymi. Przyczynia się m.in. do tworzenia struktury wszystkich tkanek (mięśni, włosów, paznokci, skóry), regulacji procesów fizjologicznych, a także prawidłowej pracy układu immunologicznego. Niedobory białka mogą prowadzić np. do zwiększonej łamliwości kości i ryzyka infekcji, problemów ze skórą, włosami, czy paznokciami, a także utraty mięśni. Źródłem białka w diecie wegańskiej są głównie rośliny strączkowe, ziarna zbóż, orzechy i pestki.
Jak wybrać suplement na diecie roślinnej?
Najważniejsze, aby wybrany suplement bazował na naturalnych składnikach roślinnych. Oprócz tego należy sprawdzić stężenie substancji aktywnych i dokładnie prześledzić skład produktu. Ważne, aby nie zawierał on zbędnych wypełniaczy oraz innych, niepożądanych dodatków. Naszą uwagę powinniśmy kierować wyłącznie na te suplementy diety, które zostały dokładnie przebadane pod kątem skuteczności i bezpieczeństwa(!).
Warto pamiętać, że na diecie wegańskiej suplementacja to konieczność, gdyż wiele składników odżywczych charakteryzuje niższa biodostępność w produktach roślinnych niż w odzwierzęcych. Dlatego weganie muszą stale monitorować poziomy kluczowych pierwiastków i witamin. W ich diecie najważniejsze będzie uzupełnianie witamin z grupy B, żelaza, cynku, witaminy D, a także kwasów omega-3.
Źródła:
- K. Hozyasz, Zawartość i biodostępność witamin i pierwiastków śladowych w dietach wegetariańskich, Medycyna Rodzinna 2001, 1: s. 8 – 13.
- M. Desmond, J. Sobiecki, Suplementacja w dietach wegetariańskich i wegańskich - praktyczne wskazówki: https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/220226,suplementacja-w-dietach-wegetarianskich-i-weganskich-praktyczne-wskazowki
- Z. Zdrojewicz, E. Chruszczewska, M. Miner, Wpływ witaminy D na organizm człowieka, Medycyna Rodzinna 2015, 2: s. 61 – 66.
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie stanowi porady lekarskiej.
Opis stanowi informację o substancjach i ich możliwościach zastosowania na podstawie dostępnych informacji w artykułach naukowych (PubMed, Scorpus, Elsevier), Internecie, prasie, książkach naukowych. Materiał nie stanowi opisu suplementu diety, ani innego produktu zawierającego opisane składniki.
W przypadku stosowania suplementów diety pamiętaj, że bardzo ważna jest zrównoważona i zbilansowana dieta. Nie przekraczaj zalecanej porcji dziennej, przechowuj suplement w miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Zawsze czytaj etykiety, a na nich zalecenia i ostrzeżenia, a w razie wątpliwości zawsze konsultuj stosowanie z lekarzem.












Komentarz eksperta
W diecie wegańskiej warto uwzględnić witaminę B12, witaminę D, żelazo, cynk i omega‑3 z alg. Takie połączenie zabezpiecza niedobory, wspiera energię, układ nerwowy, kości i odporność - bez produktów pochodzenia zwierzęcego.