12.02.2021
Silne adaptogeny prosto z natury
Natura obdarzyła nas roślinami nie tylko pięknymi, pachnącymi czy jadalnymi. Dała nam również takie, które wpływają pozytywnie na nasze zdrowie. Przywracają równowagę organizmu, wspierają leczenie, podnoszą poziom odporności, czy ułatwiają dostosowanie się do zmieniających się warunków środowiska i otoczenia. Te ostatnie substancje noszą nazwę adaptogenów. W naturalny sposób ułatwiają funkcjonowanie i wspierają odpowiedź organizmu na trudne wyzwania.
Spis treści
Czym są adaptogeny i jak wygląda mechanizm ich działania
Adaptogeny to substancje pochodzenia naturalnego, które mają bardzo istotne znaczenie dla zdrowia i odporności organizmu człowieka. Po raz pierwszy ich prozdrowotne znaczenie zostało odkryte i zastosowane w medycynie Dalekiego Wschodu i stamtąd właśnie dotarło do Europy. Dziś adaptogeny są już stosunkowo dobrze poznane, a ich znaczenie jest coraz bardziej doceniane. Stosuje się je profilaktycznie, a wdrożenie ich do swojej diety podnosi odporność całego organizmu na niekorzystne warunki otoczenia. Ułatwiają dostosowanie się, a co niezwykle istotne, „uczą” organizm zdrowych i prawidłowych reakcji na przyszłość, co oznacza, że nie uzależniają.
Po pewnym okresie ich stosowania można z powodzeniem z nich zrezygnować, ponieważ organizm już samodzielnie będzie wykorzystywał odpowiednie mechanizmy i zapewni właściwe reakcje na szkodliwe czy niebezpieczne czynniki środowiskowe.Żeby substancja mogła zyskać miano adaptogenu musi być nieszkodliwa, musi działać normalizująco i niespecyficznie. Nie może też, co wspomniano wyżej, uzależniać. Adaptogen ma pomóc w adaptacji. Nie może zastępować samodzielnych reakcji organizmu, tylko wdrożyć, „pokazać” skuteczniejsze i bardziej dostosowane do okoliczności mechanizmy.
Ciekawostką jest fakt, że rośliny, które zyskały miano adaptogenów, same muszą się dostosowywać do niesprzyjających i trudnych warunków, w których występują. Prawdopodobnie to właśnie sprawia, że produkują takie substancje chemiczne, które pomagają w tej adaptacji i budowaniu odporności.
Warunki, jakie musi spełniać roślina, by można ją było nazwać adaptogenem
To bardzo ważne zagadnienie. Kilka cech już zostało wspomnianych: musi działać normalizująco i nie może być szkodliwa. Warto nieco rozszerzyć te elementy.
Roślina nie może być toksyczna, szkodliwa dla organizmu.
Z uwagi na to, że dla uzyskania pełnego efektu podniesienia odporności konieczne jest często długotrwałe stosowanie adaptogenu. To sprawia, że roślina nie może wywoływać skutków ubocznych, ani też wchodzić w interakcję z lekami i faktycznie tak jest. Jeżeli nawet obserwuje się reakcje niepożądane, to są one notowane w niewielkim stopniu i zwykle przechodzą po pewnym czasie. Nie zanotowano również interakcji lekami – wiele osób przyjmuje na stałe różne leki, gdyby adaptogeny wchodziły z nimi w reakcje, niemożliwe byłoby ich stosowanie.
Działanie musi mieć charakter normalizujący.
Oznacza to, że pod wpływem przyjmowania adaptogenu organizm wraca do równowagi, która została zaburzona jakimiś czynnikami zewnętrznymi. Adaptogen nie leczy. On przywraca stan normalny. To bardzo istotne rozróżnienie. W sytuacji, gdy normalne funkcjonowanie organizmu zostanie zaburzone, np. czynnikami stresogennymi, zadaniem adaptogenu jest spowodowanie, by organizm lepiej sobie radził z tymi czynnikami i nie zaburzały one jego prawidłowego funkcjonowania.Stymuluje więc odpowiednie narządy i układy do takiej pracy, która staje się odpowiedzią na przykładowy stres i można sobie z nim poradzić. Bez adaptogenu nadmiar stresu może poskutkować poważnymi powikłaniami i konsekwencjami zdrowotnymi.
Adaptogen ma działanie niespecyficzne.
To bardzo ważna cecha. Działanie specyficzne to działanie kierunkowe, np. na układ nerwowy, układ odpornościowy czy układ krwionośny. Roślina, która stymuluje tylko wybrany obszar nie może być adaptogenem. Dla uzyskania takiego statusu roślina musi wykazywać działanie ogólnie dobroczynne na cały organizm. Usprawniać wszystkie jego elementy składowe, a tym samym wpływać na całkowitą poprawę funkcjonowania. Jak wspomniano we wstępie, natura obdarzyła nas wieloma licznymi adaptogenami. To powoduje, że wybór jest ogromny i właściwą roślinę można dopasować do swoich potrzeb, oczekiwań czy nawet pod względem walorów smakowych, choć nie to jest w tym wszystkim najważniejsze.
Do najbardziej znanych adaptogenów należą:
Wśród nich z pewnością wyróżnia się ashwagandha, która ma nie tylko adaptogenne właściwości, ale również antyoksydacyjne, uspokajające i poprawiające jakość snu.
Ashwagandha – adaptogen w akcji
Ashwagandha to jedna z najbardziej wartościowych roślin, jakie są obecnie poznane i można je stosować w postaci suplementu diety. Jej właściwości wpływają pozytywnie na cały organizm. Systematycznie przyjmowanie pomaga poprawić jakość wypoczynku, odporność na stres i złagodzić stany lękowe. Roślina ta może być w całości wykorzystana, jako suplement, ponieważ jadalne są wszystkie jej elementy: od korzenia, poprzez łodygi aż po liście i owoce. Ma działanie antyoksydacyjne. Redukuje nie tylko ilość wolnych rodników, które odpowiedzialne są za procesy starzenia i liczne stany zapalne, do których dochodzi we wnętrzu organizmu, ale redukuje również stres oksydacyjny, który jest źródłem schorzeń i złego samopoczucia.
Ashwagandha stymuluje działalność komórek o nazwie Natural Killers. Są one odpowiedzialne za usuwanie i zwalczanie drobnoustrojów chorobotwórczych. Ich aktywowanie podnosi odporność organizmu, ułatwia walkę z infekcjami i przyspiesza powrót do zdrowia. Roślina ta bywa nazywana indyjskim żeń-szeniem, a zakres jej oddziaływania obejmuje również normalizację funkcjonowania tarczycy i nadnerczy. Dzięki temu organizm człowieka lepiej radzi sobie ze zmęczeniem, lękiem i niepokojem oraz stanami depresyjnymi. Nieprawidłowe funkcjonowanie tarczycy sprzyja bowiem występowaniu stanów depresyjnych i samej depresji. Jeżeli hormony tarczycy zostaną znormalizowane, wówczas spada ryzyko wystąpienia depresji.
Badania wykazały, że ashwagandha obniża poziom kortyzolu aż o 26%. Kortyzol to kluczowy hormon stresu. Jako adaptogen pomaga przystosować się do sytuacji stresujących i „uczy” organizm reagowania na bodźce stresowe. Co istotne, nie ma działania „otępiającego” czy „otumaniającego”. Osoba, która ją przyjmuje, zachowuje trzeźwość myślenia i szybkość reakcji. Jest po prostu mniej podatna na negatywne działanie stresu i znacznie łagodniej reaguje na czynniki stresowe. Adaptogeny, w tym ashwagandha to bardzo korzystnie działające substancje o naturalnym pochodzeniu. Są znacznie bezpieczniejsze niż liczne stymulanty dostępne na rynku (chociażby kofeina), ale podczas ich stosowania również powinno się kierować rozsądkiem i ostrożnością. Adaptogeny nie są wskazane dla kobiet w ciąży i podczas karmienia piersią. Nie powinno się również stosować ich podczas kuracji za pomocą leków antydepresyjnych czy hormonalnych. Trzeba też pamiętać, by nie łączyć ich przyjmowania ze spożywaniem alkoholu. Zastosowanie tych środków ostrożności podniesie poziom bezpieczeństwa użytkowania adaptogenów i wpłynie pozytywnie na ich skuteczność.
Poznaj nasze wybrane kategorie suplementów diety i witamin
- Suplementy diety
- Witaminy na odchudzanie
- Witaminy na odporność
- Witaminy na paznokcie
- Witaminy na potencję
- Witaminy na sen
- Witaminy na skórę
- Witaminy na stawy i kości
- Witaminy na stres
- Witaminy na tarczycę
- Witaminy na trawienie
- Witaminy na trądzik
- Witaminy na układ krążenia
- Witaminy na układ moczowy
- Witaminy na układ nerwowy
- Witaminy na włosy
- Witaminy na zmęczenie
Adaptogeny co to?
Adaptogeny to substancje pochodzenia naturalnego, które są w stanie ułatwić człowiekowi dostosowanie się do pędzącego świata: stale zmieniających się warunków w środowisku i otoczeniu. Mogą również „nauczyć” organizm prawidłowych reakcji.
Jaki adaptogen jest najlepszy?
To zależy od Twoich potrzeb, oczekiwań, a nawet preferencji smakowych. Wśród najbardziej znanych adaptogenów wymienia się ashwagandhę, żeń-szeń, różaniec górski, korzeń lukrecji oraz macę.
Co to są właściwości adaptogenne?
Aby substancja została nazwana adaptogenem musi spełnić kilka warunków: powinna mieć działanie normalizujące, być w zupełności nieszkodliwa (nietoksyczna), a także wykazywać niespecyficzne działanie (tzn. takie, które wpływa pozytywnie na cały organizm).
Źródła:
1. Molinos D. Á., Effects of adaptogen supplementation on sport performance, A recent review of published studies. 2013.
2. Sellami, M., Slimeni, O., Pokrywka, A., et al., Herbal medicine for sports: a review. J Int Soc Sports Nutr 15, 14 (2018).
3. Ziegenfuss T., Kedia A., Sandrock J., Raub B., Kerksick C., Lopez H., Effects of an Aqueous Extract of Withania somnifera on Strength Training Adaptations and Recovery: The STAR Trial. Nutrients, 10(11), 1807. (2018).
4. Li Y., Pham V., Biu M., Song L., Wu C., Walia A., Uchio E., Smith-Liu F., Zi X., Rhodiola rosea L: An herb with anti-stress, anti-aging, and immunostimulation properties for cancer chemoprevention, Current Phrarmacology Reports, 3(6), 2017, s. 384 - 395.
5. http://www.czytelniamedyczna.pl/2639,surowce-roslinne-o-dzialaniu-adaptogennym-oraz-ocena-zawartosci-adaptogenow-w-ek.html
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie stanowi porady lekarskiej.
Opis stanowi informację o substancjach i ich możliwościach zastosowania na podstawie dostępnych informacji w artykułach naukowych (PubMed, Scorpus, Elsevier), Internecie, prasie, książkach naukowych. Materiał nie stanowi opisu suplementu diety, ani innego produktu zawierającego opisane składniki.
W przypadku stosowania suplementów diety pamiętaj, że bardzo ważna jest zrównoważona i zbilansowana dieta. Nie przekraczaj zalecanej porcji dziennej, przechowuj suplement w miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Zawsze czytaj etykiety, a na nich zalecenia i ostrzeżenia, a w razie wątpliwości zawsze konsultuj stosowanie z lekarzem.