04.03.2024
Witaminy z żelazem - Jakie wybrać? Opinie
Żelazo jest kluczowym pierwiastkiem dla naszego życia. Odpowiada za zdolność hemoglobiny (czerwonego barwnika krwi) do przenoszenia cząsteczek tlenu. Innymi słowy: sprawia, że możemy oddychać.
I choć żelazo jest tak istotne, to u wielu osób występują jego niedobory. Co gorsza, często nie dają one żadnych objawów. Bywa, że są mylone ze stresem, zmęczeniem czy przepracowaniem. Dlatego łatwo jest je zbagatelizować i nie zauważyć stopniowego rozwoju anemii. Z pomocą przychodzą więc specjalnie opracowane preparaty. Jak wybrać witaminy z żelazem? Na co zwrócić uwagę przy zakupie?
Spis treści
Rola żelaza w organizmie człowieka
Żelazo stanowi jeden z ważniejszych pierwiastków w organizmie człowieka. Odpowiada za procesy krwiotwórcze i prawidłowy transport tlenu w organizmie. To dzięki niemu tlen dociera do każdej komórki naszego ciała(!).
Główne funkcje żelaza w organizmie to:
Związek ten uczestniczy w produkcji czerwonych krwinek, a przy tym wchodzi w skład hemoglobiny i wielu innych białek czy enzymów. Poza tym bierze udział w procesach metabolicznych. Jego dostateczny poziom jest więc niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mięśni, układu nerwowego i odpornościowego.
Niedobory żelaza - grupy ryzyka
Na niedobory żelaza najbardziej narażone są osoby z chorobami przewlekłymi, odchudzające się, kobiety, dzieci, sportowcy, a także weganie i wegetarianie.
Przyczyną deficytu żelaza może być jego niedostateczna podaż w diecie, ale nie tylko. Poziom tego składnika obniża się też w wyniku krwawień, przewlekłych stanów zapalnych, oraz zaburzeń wchłaniania i transportu żelaza w organizmie. Niedobór może być efektem obfitych miesiączek, krwawienia z powodu różnych urazów lub operacji, ciąży, karmienia piersią, czy zaburzonego wchłaniania np. przy celiakii lub zapaleniu żołądka. Niedobory żelaza występują też u dzieci, u których zapotrzebowanie na ten składnik jest większe (ze względu na intensywny wzrost).
Jednak problem niedoborów żelaza równie często wiążę się z rygorystyczną dietą, np. odchudzającą lub wegańską, bądź nieodpowiednim sposobem odżywiania. Dlatego zmiany w jadłospisie są pierwszą rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę.
Lek czy suplement z żelazem?
Żelazo znajdziemy zarówno w lekach, suplementach diety, jak i żywności specjalnego przeznaczenia medycznego. Leki z żelazem to w większości preparaty z dużymi dawkami tego pierwiastka, które są dostępne wyłącznie na receptę. O ich doborze decyduje lekarz.
Łatwiej dostępnym typem produktów z żelazem są suplementy diety. Osoby niecierpiące na znaczne niedobory tego składnika mogą skorzystać z takiej formy uzupełnienia. Do grupy sięgającej po suplementy witaminowe z żelazem należą m.in. weganie i wegetarianie, osoby na dietach odchudzających, oraz te, które chcą wzbogacić ubogą w żelazo dietę.
Popularne kategorie suplementów
Kiedy uzupełnić żelazo w diecie?
Brak żelaza w diecie może prowadzić do niedokrwistości (anemii). Jest to patologiczny stan, w którym liczba czerwonych krwinek i ilość krążącej hemoglobiny nie są wystarczające do utlenowania narządów oraz tkanek obwodowych. Niedokrwistość jest niezwykle groźna dla organizmu.
Na pierwszych etapach niedobór żelaza nie daje żadnych dolegliwości. Jednak z czasem mogą pojawić się objawy niespecyficzne, takie jak:
Co ciekawe, u dzieci i niektórych dorosłych może pojawić się też apetyt na niejadalne rzeczy, takie jak kreda czy tynk.
Zalecane źródła i witaminy z żelazem
Apteki oferują szeroki wybór preparatów z żelazem bez recepty. Zawierają one różne związki tego pierwiastka, takie jak np. diglicynian, siarczan żelaza, pirofosforan, chelat (glicynian) czy fumaran żelaza. Szczególnie łagodną formą dla układu pokarmowego jest diglicynian żelaza. Związek ten cechuje się wysoką wchłanialnością i przyswajalnością. Powoduje też najmniej działań niepożądanych spośród wszystkich form tego składnika. Dlatego wybierając suplement witaminowy z żelazem, warto szukać produktu z diglicynianem.
Drugą kwestią są składniki dodatkowe, takie jak witamina C, która wspomaga wchłanianie żelaza z jelit. W rezultacie często towarzyszy mu w składach zarówno leków, jak i suplementów diety. Korzystnym rozwiązaniem jest też połączenie żelaza z witaminą B6, B12 oraz kwasem foliowym.
Ostatnią kwestią, na którą można zwrócić uwagę przy wyborze suplementu diety z żelazem, jest sposób wchłaniania. Niektóre produkty oferują bowiem tzw. przedłużone uwalnianie jonów żelaza. W efekcie nie są one uwalniane w całości od razu, tylko stopniowo - w miarę przesuwania się kapsułki przez przewód pokarmowy. Stanowi to dodatkową ochronę przed skutkami niepożądanymi. Produkt z przedłużonym wchłanianiem będzie więc odpowiedni dla osób cierpiących na dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
Od czego jeszcze zależy wchłanianie żelaza?
Oprócz obecności witaminy C w suplemencie lub codziennej diecie, wchłanianie żelaza zależy m.in. od dawki, formy podania, rodzaju diety danej osoby, zapasu żelaza w organizmie, a także indywidualnego zapotrzebowania na ten składnik. Jeśli masz wątpliwości w kwestii suplementacji żelaza, koniecznie wykonaj badania krwi i skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Źródła:
- Arch. Latinoam. Nutr. 2001; 51(1 Suppl 1):42-47.
- Geisser P., Burckhardt S. The pharmacokinetics and pharmacodynamics of iron preparations. Pharmaceutics. 2011;3(1):12-33. doi:10.3390/PHARMACEUTICS3010012
- Gómez-Ramírez S., Brilli E, Tarantino G., Muñoz M. Sucrosomial iron: A new generation iron for improving oral supplementation. Pharmaceuticals. 2018;11(4). doi:10.3390/PH11040097
- Urbanowicz I., Niedokrwistość i niedobory żelaza – jaki preparat wybrać? Nowa Hematologia, 2019 8. Wang W, Bourgeois T,Klima J, et al. Iron deficiency and fatigue in adolescent females with heavy menstrual bleeding. Haemophilia 2012;1-6.
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie stanowi porady lekarskiej.
Opis stanowi informację o substancjach i ich możliwościach zastosowania na podstawie dostępnych informacji w artykułach naukowych (PubMed, Scorpus, Elsevier), Internecie, prasie, książkach naukowych. Materiał nie stanowi opisu suplementu diety, ani innego produktu zawierającego opisane składniki.
W przypadku stosowania suplementów diety pamiętaj, że bardzo ważna jest zrównoważona i zbilansowana dieta. Nie przekraczaj zalecanej porcji dziennej, przechowuj suplement w miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Zawsze czytaj etykiety, a na nich zalecenia i ostrzeżenia, a w razie wątpliwości zawsze konsultuj stosowanie z lekarzem.